සම්මා කම්මන්තය යහපත් කර්මාන්ත ලෙස අර්ථ දැක්වීම දහම නැසීමකි

අපි පසුගිය දිනයේ සැමරුවේ 2601 වෙනි වෙසක් පෝය දිනයයි. එම පෝය ලබන මොහොත වන විට දහම් දිවයින තුල දහමේ ඉරණම ගැන අපගේ හදවත නැවතෙන තරම් කම්පනයක් ඇති වූයේ ආර්‍ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය පැහැදිළි කරමින් හයිලෙවල් මාර්ගයේ ඉසිපතන හංදියේ පටන් එල්ලා තිබූ බැනර් දැකීමෙනි. ඒවාට අනුව ඉතාම සෝචනීය ලෙස අර්ථ දක්වා තිබුනේ සම්මා කම්මන්තයයි. වරහන් තුල තේරුම ලෙස යොදා තිබුනේ යහපත් කර්මාන්ත ලෙසයි.

සහමුලින් වැරදි අර්ථ කථනයකි. කය සිල්වත් කර ගැනීම පිණිස අවැසි යහපත් කායකර්ම තුන මෙහි නියම අර්ථයයි. එනම්

1. පර පණ නැසීම
2. සොරකම් කිරීම
3. කාමයේ වරදවා හැසිරීම

යන වැරදි තුනෙන් වෙන් වීමයි.

මොනම ආකාරයකවත් කර්මාන්ත මේ තුනෙන් අදහස් නොවේ. බුදු සමයේ මූලික හරයන් මෙවන් දරුණු විකෘති කිරීම වලට ලක්වූවොත් නුදුරු අනාගතයේම එහි විපාක අපිට විඳින්නට සිදුවනු ඇත.

අභිධර්මයට අනුව මෙම ශීල තුන රැකීමේ බලය සිතේ ඇති කරණු ලබන්නේ කුසල චෛතිසිකයක් විසිනි. 52ක් වූ චෛතිසික අතරින් එයට විරති සම්මා කම්මන්ත චෛතිසිකය යැයි කියනු ලැබේ. තමා අතින් ප්‍රාණ ඝාතයක් වීමට ඔන්න මෙන්න කියා තිබියදී ඔබේම සිතින් ඔබව වැලකුවේ නම් එහිදී මෙම චෛතිසිකය ඉපදුන බව තේරුම් ගත හැක. සොරකම් කිරීමට සිතක් ඇතිවී, කයින් එය සිදුවීමට පෙර නැවත සිතේ බලයෙන් එය වැලකී ගියානම් එහිදී මෙම චෛතිසිකය ඉපදුන බව තේරුම් ගත හැක. කාමයේ වරදවා හැසිරීමට සැරසී එය කයින් එය සිදුවීමට පෙර නැවත තමාගේම සිතේ බලයෙන් වලක්වා ගත්තේ නම් නම් එම අවස්ථාවන්හීද එම බලය ඔබට ලබා දුන්නේ මේ විරති සම්මා කම්මන්ත නම් බලසම්පන්න කුසල චෛතිසිකයයි.

තවත් බැනර් එකක සම්මා දිට්ඨිය ට ද මේ අවාසනාවන්ත ඉරණමම අත් කර තිබුණි. එහි සඳහන් වූයේ ලෝභ, ද්වේශ, මෝහ යන අකුසල් ගැන හා ඒවායේ විරුද්ධ කුසල් ස්වභාව ගැන දැන ගැනීම සම්ම දිට්ඨිය බවයි. අතිශය දුර්වල හා වැරදි අර්ථ කථනයකි.

සම්මා දිට්ඨිය හෙවත් නුවණ (ප්‍රඥාව ) ආකාර දෙකකින් විස්තර කෙරේ.

1. දශ වස්තුක සම්මා දිට්ඨිය (කරුණු 10ක් ගැන නුවණ )
2. චතුසත්‍ය සම්මා දිට්ඨිය මේ දෙකයි. (චතුරාර්‍ය සත්‍ය ගැන නුවණ )

අංක එක යටතේ එන කරුණු 10 මොනවාද?

1. දන්දීමේ කුසල් විපාක ඇති බව
2. පූජා කිරීමේ හොඳ විපාක ඇති බව
3. ගුණවතුන්ට පුදපඬුරු යැවීමේ සැප විපාක ඇති බව
4. කරන හොඳ නරක ක්‍රියා වල අනුරූප විපාක ඇති බව
5. පරලොව සිට මෙලොවට ඉපදීම වශයෙන් එන බව
6. මෙලොව සිට පරලොවට ඉපදීම වශයෙන් යන බව
7. මවට කරන හොඳ නරක වල අනුරූප විපාක ඇති බව
8. පියාට කරන හොඳ නරක වල අනුරූප විපාක ඇති බව
9. මවෙක් හෝ පියෙක් නොමැතිව , කර්මානුරූපව, සකලාංග ප්‍රත්‍යව ඕපපාතිකව බිහිවන සත්වයන් නරකය, දිව්‍ය බ්‍රහ්ම ලෝක වල ඇති බව
10. නුවන මෙහෙයවන පමණින් නොදන්නා දෙයක් නැති, සර්වඥ වූ අති ශ්‍රේෂ්ඨ බුදුවරුන් හා එම උතුමන්ගේ ආනුභාව ගැන දන්නා බව.

අංක දෙක යටතේ වඩාම උසස් කරුණු 4ක් ගැන නුවණක් සඳහන් වේ

1. දුක - මුලු ලෝකයේම අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම, අශුභ ස්වභාවය
2. දුකට හේතුව - හෙවත් පූර්ව භව තෘෂ්ණාව
3. නිවන - ඒකාන්තයෙන් පවතින නිර්වාණ ධාතුව
4. නිවන් මඟ - නිවනට පත්වීමට පිරිය යුතු පිළිවෙත හෙවත් අරිය අට මග

ඉහත සියල්ල ගැන පිරිසිඳු නුවණක් ඇති කර ගැනීමට නම් හැකි තරම් දහම හැදෑරිය යුතුය, නුවණ තීක්ෂණ කර ගැනීමේ භාවනා වල යෙදිය යුතුය. එම ප්‍රතිපදා තුලින් අති බලසම්පන්න ප්‍රඥා නම් කුසල චෛතිසිකය සිතේ පහල වන තරමට සම්මා දිට්ඨිය සාර්ථක වේ.

ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය නිවැරදිව තේරුම් ගැනීමම බුදු සමයේ හරය වේ. මන්ද යත් නිවනට පත් වීමට ඇති ඇද නැති මග එය බැවිනි. පිළිපැදීමට පෙර වැරදි අදහස් හිතට ගත්තේ නම් සහමුලින් වැරදි මගක නිවන් සොයා යනු ඇත. මෙය ප්‍රවේශමෙන් තේරුම් ගත යුත්තේ එබැවිනි. තවත් විස්තර සොයනු කැමැත්තෝ අප විසින් පල කර ඇති ධර්ම පත්‍රිකාවෙන් ආරම්භ කරත්වා! පරම පූජණීය රේරුකානේ මාහිමි සම්පාදිත "චතුරාර්‍ය සත්‍ය" "අභිධර්ම මාර්ගය" ආදී පොත් වහන්සේලා උපරිමයෙන් පරිශීලනය කර තම තමාගේ ධර්ම ඥානය වඩා ගනිත්වා! නිවන් මග යත්වා! දහම වනසමින් පැතිරෙන වැරදි අර්ථ කථන නැසීමට දායක වෙත්වා!

Extracted from an email [Ruwan Weerasinghe (protectnation (at) yahoo (dot) com]